Eeklonaar Achiel Van Hyfte (68) heeft wel een heel bijzondere hobby: hij verzamelt al veertig jaar lang strijkijzers.
Op bezoek bij de gepensioneerde beroepsmilitair trof Taptoe er een woonkamer aan gevuld met een enorm gamma strijkijzers, van miniatuur-modellen tot een van 10 kg zwaar. ‘In de jaren ‘80 ben ik er toevallig mee begonnen, en momenteel heb ik er wel 1.400 in mijn verzameling’, leidt Achiel ons trots rond. “Weet ge ?”, lacht hij, “strijken was vroeger een mannenzaak…! ”
Presse-papier
Van Hyfte: “Nochtans strijk ik thuis zelf niet of heb ik nooit in een wasserij gewerkt. Deze hobby is heel toevallig ontstaan toen ik voor mijn dochters op een rommelmarkt van ‘t Kaaiken op zoek ging naar presse-papiers en zo’n klein strijkijzertje leek me daarvoor wel geschikt. Voor ik het goed en wel besefte had de verzamelwoede mij te pakken en ondertussen heb ik er meer dan duizend bijeen verzameld.”
En Achiel toont ze ons allemaal en vertelt ondertussen honderduit.
Egypte
“Het oudste exemplaar dat ik bezit dateert van de 8ste of 9de eeuw na Christus en komt uit een Vikinggraf, gevonden op een beurs voor verzamelaars. Mijn verzameling stopt bij de doorbraak van de elektrische strijkijzers. Maar ik blijf vinden dat de mooiste exemplaren uit die pré-elektriciteitsperiode dateren. De mens ging voor zijn strijkprobleem in de loop van de geschiedenis zeer creatief te werk. In het oude Egypte werden ze al gebruikt. Je vindt strijk-toestellen terug op alle continenten en in alle culturen. Ik trof ze aan in alle vormen, maten en gewichten, vervaardigd in gietijzer, gesmeed ijzer, koper of aluminium. Ik heb zelfs een exemplaar in porselein, van Duitse makelij, omdat tijdens de Tweede Wereldoorlog metaal als grondstof zeer schaars was. In Europa hadden de meeste strijkijzers de zogenaamde druppelvorm maar in Azië werden meer strijkpannen gebruikt.”
Brandgevaar
Volgens onze verzamelaar blijken ook de gebruikte vloeistoffen om strijkijzers op te warmen danig verschillend.
“In de Angelsaksische wereld werd gebruikgemaakt van white gas, witte benzine”, gaat Achiel verder. ‘Dat leverde soms wel eens gevaarlijke toestanden op, want dat goedje vloog makkelijk in brand. Of er werd gewerkt met opgewarmde houtskool of gas dat rechtstreeks van de leiding naar het ijzer werd afgetapt. Uiteraard werden strijkijzers ook opgewarmd met stoom of gewoon op de stoof of kachel gezet. Destijds stonden in de herenhuizen vaak speciale kachels, waarop huispersoneel een hele reeks strijkijzers tegelijk kon opwarmen.”
Gewicht
Strijkijzers werden gebruikt voor allerlei soorten fijn strijkwerk: voor hemden, kragen, voor rond de hemdsknopen, voor de das of voor de vouwen in de broek. Zelfs om het biljartlaken glad te maken.”
Als we enkele strijkijzers uit Achiels verzameling vastnemen, schrikken we van het gewicht van veel van de toestellen. Het was vast geen sinecure om die ijzers langere tijd ter hand te nemen ?
Achiel: “Klopt ! Strijken was vroeger duidelijk een zaak voor mannen juist omwille van het gewicht. Want vooral in de industriële wasserijen werden ijzers van meer dan 10 kg gebruikt. Ik heb hier bijvoorbeeld zo’n speciaal exemplaar van 10 kg dat gebruikt werd om fineerhout te strijken. Maar ook miniatuur-strijkijzertjes van amper 2 gram vond ik terug. Die komen uit poppenhuisjes.”
De verzamelwoede van Achiel blijkt zeker nog niet geblust want hij blijft op zoek naar unieke of zeldzame exemplaren.
“Mijn zoon heeft eveneens de microbe te pakken en zoekt voor mij op rommelmarkten in Wallonië. Zelf trek ik nog regelmatig naar lokale rommelmarkten en zelfs op reis in het buitenland ga ik nog op jacht. Ik kan het niet laten”, geeft hij ridderlijk toe.
Ives Boone
