Beeld ter illustratie. Image by Freepik
Hoofdartikel Meetjesland

Taptoe licht de gemeenteraadsverkiezingen in het Meetjesland door: Hoe liggen de kaarten? Wat staat er op het spel?

Er staat volgende zondag inderdaad veel op het spel. We werden de laatste weken overrompeld met artikels, advertenties, Facebook berichten, folders, maar vooral veel ‘gemeende’ plechtige beloften. Maar wie ziet door het bos nog de bomen?
Hoe liggen de kaarten in de Meetjeslandse gemeenten?

Taptoe legde zijn oren zowat overal te luisteren en vat voor Maldegem,
Sint Laureins, Kaprijke, Eeklo, Lievegem en Assenede, de gemeenten binnen het verspreidingsgebied van ons blad, de ogenschijnlijke situatie samen. Maar vooreerst drie opvallende nieuwe spelregels uit het Vlaamse kiesdecreet die het onmogelijk maken om benaderende voorspellingen te doen en zelfs  alle mogelijke speculaties uitsluiten. 

Algemeen

1. Afschaffing van de opkomstplicht
We zijn voor de eerste maal niet meer verplicht om te gaan kiezen. En dat brengt speculaties op de been. Wie zal ‘profiteren’ van deze wijziging: de extreme partijen?, de ‘traditionele’ partijen? Wie zal niet gaan stemmen? De weinig mobiele mensen? De jeugd? Of blijven we massaal thuis? Geen mens durft er een gok op wagen…

2. Opgelet met lijststemmen
De lijststemmen worden niet meer toebedeeld volgens de volgorde van de personen op de lijst. Het grootste aantal voorkeurstemmen op een lijst dient men voortaan te halen op eigen kracht – niet geholpen door de pot van de lijststem.
3. Burgemeester automatisch verkozen
De persoon met het meeste voorkeurstemmen in de grootste verkozen partij krijgt 14 dagen tijd om een nieuw gemeentebestuur te vormen. Indien hij of zij daarin slaagt mag hij zich de burgemeesterssjerp omgorden.
De huidige lijsten hielden daarmee al langer rekening. Daarom boden zich overal ‘kartel’ lijsten aan (in divers kleurenpalet) teneinde – onder dwang van de nieuwe regels – in een bepaalde mate van zekerheid tot de grootste lijst te behoren en zo de burgemeester te kunnen leveren.
Dit zorgt wel voor enkele consequenties: ofwel heeft de grootste partij de volstrekte meerderheid en dan is de burgemeester vlug gekend. Ofwel moet de grootste partij eerst een coalitie vormen met een andere partij en is het wachten op de uitslag (en/of het opbod) van deze (soms keiharde) onderhandelingen. Het addertje onder het gras blijft die amper 14 dagen om een meerderheid op de been te brengen. Want als de stemmenkampioen van de grootste lijst er niet in slaagt om binnen zijn toegemeten tijd een meerderheid te vormen, dan gaat het initiatiefrecht over naar de stemmenkampioen van de op 1 na grootste lijst en zo verder. Dat heet een ‘cascaderegeling’. En zo is het niet onmogelijk dat een en ander tot een ‘strategische’ vertraging in de onderhandelingen leidt als een politicus gewoon wacht tot het initiatief zijn richting uitkomt.
Op die manier kan de kleinste partij toch nog in de meerderheid komen met enkele onderhandelde mandaten. En wie weet wordt op die manier hier of daar het ‘cordon sanitaire’ alsnog doorbroken? Al zal dat voortaan wél in alle transparantie moeten gebeuren want burgers zullen het proces perfect kunnen volgen via de website van de gemeente, zo stipuleert het nieuwe decreet.
Het belooft dus nog op alle vlakken spannend worden…

 •  Eeklo

Wie heeft de ‘sleutel’?

In Eeklo dingen zes partijen naar de gunst van de kiezer.
De twee ‘hoofdactoren’ zijn enerzijds de lijst ‘Durf !’, een samensmelting van NVA met (de restanten van) SMS, en anderzijds de lijst ‘TEAM 9900’, een verzameling van drie partijen (CD&V, Groen en Open VLD) met lijsttrekker Koen Loete.
Vlaams Belang en Vooruit blijven onder hun eigen vlag. Ook een tweetal ‘last minute’- groepen, waaronder ‘Progressief Eeklo’ proberen nog vlug een eigen rolletje te spelen op het publieke forum.
Hamvraag blijft: wie wordt de grootste partij en levert de burgemeester? Het blijft momenteel onzeker wie (en of) een der twee protagonisten de meerderheid zal halen. Indien wél is er geen probleem, de grootste levert de burgemeester en klaar is Kees. Maar owee als er een coalitie moet gevormd worden met een andere partij. 

Onderhandelen

Dan wordt het een moeilijke in Eeklo: er zijn drie uitgesproken kandidaat-burgemeesters waarvan twee op dezelfde lijst. Bij Durf! is dit lijsttrekker Hilde Lampaert (in 2018 goed voor 1.228 voorkeurstemmen bij NV-A) en uittredend burgemeester Luc Vandevelde (1.311 voorkeurstemmen bij SMS) die verrassend genoeg vrede neemt met de tweede plaats. Bij #TEAM9900 is de lijsttrekker en stemmenkampioen Koen Loete (1.375 voorkeurstemmen in 2018) de enige kandidaat-burgemeester.
Als Koen Loete bvb moet gaan onderhandelen met het kartel NV-A/SMS om samen een meerderheid te vormen, wie gunt de andere dan de burgemeesterstitel…? Of m.a.w. wie of wàt geeft men elkander toe?
Worden Durf! en #TEAM9900 toch nog in elkaars armen gedreven om een meerderheid te vormen? Geef toe: dat zou pas 100% geDURFd zijn!
SMS was in 2018 de grootste partij, maar na het debacle met Marc Windey is de partij meer dan gedecimeerd. De plaats van Windey werd ingenomen door Michel De Sutter (toen net buiten de top tien met slechts 410 stemmen), die in zijn schepenambt diverse malen uit de toon viel. Nu SMS kartel vormt met NV-A en daardoor twee kandidaat burgemeesters in hun rangen telt, is de vraag wat de onderliggende afspraken zijn tussen de twee? Wie van hen wordt burgemeester als de tweede op de lijst (burgemeester Vandevelde) méér voorkeurstemmen haalt dan kopvrouw Hilde Lampaert …? Van de Velde steekt zijn ambities in elk geval niet weg en liet zijn Tesla alvast ‘gedurfd’ in de paarse kleuren van zijn kartellijst steken met de overduidelijke boodschap ‘100 % kandidaat burgemeester’ op zijn deur.

Scenario’s

Maar er liggen nog meer mogelijke scenario’s op tafel. 
Worden Vooruit en/of Vlaams Belang de lachende derde in Eeklo?  ‘Durft’ iemand Vlaams Belang meenemen?
Vlaams Belang dient zich aan met een volle lijst en een succesvolle lijsttrekker Jens De Pauw (monsterscore bij de verkiezingen van 9 juni), terwijl het zich in 2018 nog met amper 1 zetel tevreden moest stellen.
Of levert Vooruit met kopman Geert Insleghers en twee oud-schepenen (De Puydt en Bob D’Haeseleer) de ontbrekende sleutel voor een meerderheid, voortroeiend op de goede flow die de partij de laatste tijd op Vlaams niveau lijkt gevonden te hebben ? 
Diverse bekende figuren uit 2018 hebben inmiddels het politieke toneel verlaten en het is maar de vraag wie hun stemmen zal recupereren?  We noemen maar: Dirk Van de Velde (met 792 stemmen op de 4de plaats), Marc Windey (met 766 stemmen op de 5de plaats). Verder nog Mattýas Blanckaert, De Coninck Rita, De Graeve Peter, De Munter Nicole en Verstraete Tineke, samen toen toch goed voor 1.688 stemmen.                         

 •  Sint Laureins

Zekerheid troef ?

Sint-Laureins heeft verkiezingsgewijs twee primeurs te pakken. Nooit in de geschiedenis van de gemeente stonden er vier partijen op de kiesbrieven en nog nooit moesten er 19 gemeenteraadsleden gekozen worden. Tot voor de verkiezingen van 2012 draaiden de gemeenteraadsverkiezingen altijd uit op een tweestrijd: steevast tussen de CVP (nu CD&V) en een lokale partij. Het leverde bekende burgemeesters op: 17 jaar lang Jozef Van Braekel (1989-2006) en Annick Willems (2007-2012).

Verdere historiek

Bij de verkiezingen van 2012 wist het kartel ‘Samen Anders’ (liberalen, socialisten en onafhankelijken) met lijstrekker Franki Van de Moere de bakens te verzetten. ‘Samen’ had echter wel de steun nodig van N-VA. In het zog van het succes van de toen razend populaire Bart De Wever haalde N-VA in Sint-Laureins met Johan Francque en Robert Soberon twee schepenambten binnen. Met hun 2 behaalde zetels gingen ze in zee met Samen (8 zetels), ondanks verwoede vrijage-pogingen van CD&V (7 zetels). NV-A lag gewoon midden in het bed…
Zes jaar later, in 2018, scoorde Samen de volstrekte meerderheid en kwam met 10 zetels aan de gemeenteraadstafel zitten. N-VA had enkel nog Johan Francque over, maar toen die in onmin raakte met de partij, verloor N-VA zijn zitje in de raad. CD&V viel terug op 6 zetels.
Een zekere winst lag in het verschiet voor Samen, tot Jan Roets aankondigde niet te zullen deelnemen aan de gemeenteraadsverkiezingen van 2024. Vraag is waar zijn 737 voorkeurstemmen naartoe zullen gaan ?

Cijferen

Cijferen wordt straks de boodschap.
Vlaams Belang kondigde aan nu wél mee te zullen dingen naar de stem van de kiezer, waardoor er meteen 4 partijen opkomen, waaronder Johan Francque onder de naam ‘Voor Alle Vijf’. NV-A geeft de pijp aan Maarten en komt niet (meer) op.
Tijdens het politiek debat in De Meet bevestigden zowel Samen als CD&V, al deden zij dit op minder uitgesproken wijze dan Samen, dat geen van beiden een mogelijk coalitie met Vlaams Belang ziet zitten.

Scenario’s

Als één van de vier partijen een volstrekte meerderheid haalt met minstens 10 zetels is er in dat geval geen coalitie nodig en kan één partij het beleid uitzetten en de burgemeester leveren.
Haalt één of meerdere partijen slechts 9 zetels, dan moet er gepraat worden. In de wetenschap dat zowel CD&V als Samen niet met Vlaams Belang in zee willen gaan, kan ofwel enkel een monsterfusie ontstaan door het samengaan van CD&V en Samen. Of moet de grootste verliezer met  ‘Voor Alle Vijf’ van Johan Francque coalitie vormen, op voorwaarde dat deze laatste minstens 1 zetel haalde. Feit blijft dat een coalitie minstens 10 zetels nodig heeft en dat er dan gepuzzeld moet worden. 

Zekerheid troef ?

Speculeren mag maar geeft geen zekerheid. Toch wordt in Sente algemeen verwacht dat ‘Samen Anders’ de volstrekte meerderheid zal halen. En dan is lijsttrekker Claudine Bonamie al bijna zeker van haar burgemeesterssjerp. Temeer daar tussen haar en Franki Van de Moere een  afspraak blijkt te zijn gemaakt. Zelfs als Franki meer stemmen haalt dan Claudine haakt hij definitief af als burgemeester en krijgt Sint Laureins opnieuw een vrouw aan het hoofd. In 2018 was het verschil tussen deze twee stemmenkanonnen slechts 162 stemmen (Franki 1.412; Claudine 1.250).

Lievegem

Opnieuw een vrouwelijke burgemeester?

De keuze van de Lievegemse kiezer op 13 oktober is zeker niet gemakkelijk: er dienen zich maar liefst vier kandidaat-burgemeesters aan, drie daarvan zijn een vrouw. En twee van die kandidaten staan bovendien ook nog eens op dezelfde CD&V-Plus lijst: huidig burgemeester Kim Martens en schepen Hilde De Graeve. De andere twee zijn de lijsttrekkers van respectievelijk ‘Vrij en Lokaal Lievegem’ (Ann Boterdaele) en N-VA (Ann Delbeke). De kans dat Lievegem, na wijlen burgemeester Ann Coopman, nog eens een vrouw aan het roer krijgt, is groot.

Hilde De Graeve staat op haar strepen

Met argusogen wordt in de kiesstrijd gekeken naar hoe het er in het CD&V-Plus huishouden aan toegaat. Twee kandidaat-burgemeesters op dezelfde lijst kunnen voor interne spanningen en naijver zorgen, maar daar ontsnapt de partij vooralsnog aan, zo vernemen we in de wandelgangen. Want nu blijkt het een uitgemaakte zaak dat, als de kans zich voordoet, Hilde De Graeve nu de sjerp wél wil omgorden. In 2018 behaalde ze 1.327 voorkeurstemmen of…slechts tien meer dan Kim Martens (1.317). Toch liet Hilde ootmoedig de sjerp aan Kim omdat ze nog kansen zag in het OCMW en beroepshalve ook in het onderwijs. Maar nu het nieuwe decreet zegt dat de kandidaat met de meeste voorkeurstemmen burgemeester wordt staat het in Lievegem nu al vast dat dit ook zo zal uitgevoerd zal worden. Dat blijkt duidelijk uitgesproken binnen de partij en dat kan voor spannende momenten zorgen.

Twee stemmenkanonnen minder

In Lievegem dingen zes partijen naar de stemmen: naast CD&V-Plus en Open VLD die momenteel met 20 van de 29 zetels de meerderheid vormen (eigenlijk 21, als je onafhankelijke Jurgen Blomme meetelt) zijn dat N-VA (nu 4 zetels), Groen (3 zetels), Vooruit met Lievegem (2, maar na de overstap van Blomme nog 1), Vlaams Belang en ‘Vrij en Lokaal Lievegem’.
In 2018 rijfde CD&V nog 41,3% van de stemmen binnen, maar zo’n score zit er wellicht niet meer in nu burgemeesters en stemmenkanonnen Tony Vermeire (3.865 voorkeurstemmen) en wijlen Ann Coopman (1.092) er niet meer bij zijn. Ook Nicholas Spinel (1.026 voorkeurstemmen) en Martine Gyssels-Lataire (937) nemen niet langer deel.

Een schepen minder

Als CD&V-Plus de grootste partij blijkt zonder volstrekte meerderheid, is de vraag met wie coalitiegesprekken zullen worden aangeknoopt? Huidig coalitiepartner Open VLD was een loyale partner maar blijft die groot genoeg? Haalt N-VA meer dan de vier huidige zetels en dringen zij zich op als gesprekspartner? Of verrast Vrij en Lokaal Lievegem als nieuwe, frisse partij? Allemaal belangrijke vraagtekens voor de Lievegemnaars. Eén ding is wel al zeker: na de fusie kreeg het schepencollege een extra zetel (burgemeester en acht schepenen), in de volgende bestuursperiode is dat alvast eentje minder. De volgende burgemeester zal wellicht niet de ademruimte hebben die de ruime meerderheid nu heeft, dus hij/zij staat voor ferme uitdagingen.

Top tien voorkeurstemmen 2018

Een ‘hitparade’ van de voorkeurstemmen in 2018 in Lievegem was nog een eentonige opsomming: de top tien was unisono voor CD&V met Tony Vermeire, Hilde De Graeve, Kim Marten en Chris De Wispelaere in deze volgorde. Pas op plaats 11 kwam Maikel Parmentier (N-VA) met 891 voorkeurstemmen piepen. Plaats 12 was opnieuw voor CD&V met Ivan Goethals (834) die één stem meer haalde dan Freddy Haegeman (833) van Open VLD.

 •  Maldegem

Versplintering van het politieke landschap

Maldegem kende een woelige bestuurslegislatuur. Na de verkiezingen van 2018 vormden Open VLD, N-VA en De Merlaan een bestuurscoalitie met Bart Van Hulle (Open VLD) als burgemeester. Het zogenaamde ‘eigengereide’ optreden van de burgemeester zorgde echter voor veel onvrede. Daarom trok N-VA in 2022 er de stekker uit en ging meteen het hele schepencollege op de fles. Een nieuwe coalitie kwam in de plaats met NV-A, CD&V en Groen. Koenraad De Ceuninck (CD&V) nam de burgemeesterssjerp over en het politieke klimaat in de gemeente werd rustiger.

De nieuwe bewindsploeg legde duidelijk andere accenten en zette onmiddellijk enkele plannen on hold.

Verdeeld politiek landschap

In de aanloop naar de huidige verkiezingen werd duidelijk dat er in Maldegem zeer veel politieke partijen een lijst indienden wat onvermijdelijk tot een versplintering van de politieke krachten leidt. Eén vraag stelt zich alvast: beloont de Maldegemnaar de bestaande coalitie ? Is de korte tijd dat Koenraad De Ceuninck als burgemeester werd gegund voldoende om hem populair genoeg te maken? Of kan Bart Van Hulle revanche nemen voor zijn brutale verwijdering?
De huidige bestuurspartijen CD&V, N-VA en Groen trekken elk apart naar de verkiezingen. Over kartelvorming geen sprake, wat doet vermoeden dat enkele partijen ofwel overmoedig in eigen succes geloven ofwel onderling al besprekingen hebben gevoerd om nadien – indien nodig – met anderen een volstrekte meerderheid te vormen.
Open Vld en De Merlaan werden halfweg de legislatuur uit de meerderheid gebannen maar blijven de krachten bundelen met een gemeenschappelijke lijst en twee ex-burgemeesters. De partij van Bart Van Hulle deed na de interne strubbelingen (enkelen verlieten de partij uit onvrede) veel pogingen om de kiezer weer aan haar kant te krijgen. Een nochtans heuse stunt met het teruggeven van een deel belastingen aan iedere burger kwam niet uitgebreid uit de verf.
Trekt het Vlaams Belang zijn offensief door? De partij behaalde in 2018 met 7,1 procent slechts 1 zetel en hoopt de nationale resultaten van de parlementsverkiezingen te verzilveren met meer zetelwinst.
En wat met Vooruit? Die partij komt na een lange afwezigheid terug op in Maldegem, met de uitdrukkelijke steun van Conner Rousseau, die zelfs speciaal naar de gemeente kwam afgezakt om de lokale afdeling op te starten. Dé grote verrassing van de komende verkiezingen is wellicht de (nieuwe) lijst Ons Dorp van boegbeeld en eerste schepen Peter T. Van Hecke. Een lijst zonder partijkleuren maar met wel enkele bekende namen, waaronder profvoetballer Nikola Storm. Een partij die ook voorbestemd lijkt om met anderen samen te gaan voor een volstrekte meerderheid. En bij collega’s ook algemeen op sympathie kan rekenen.
Het beloven in elk geval spannende tijden te worden in Maldegem na de stembusslag, zeker met de nieuwe kieswet die onder meer de burgemeester direct laat verkiezen. 

 • Kaprijke

Wie wordt
burgemeester ?

Op 24 januari 2024 barste de bom in Kaprijke. Met de aankondiging van de oprichting van ‘Lokaal Samen Sterker’ werd duidelijk dat de CD&V van burgemeester Pieter Claeys niet langer in zee wilde met N-VA en Groen. Zij kozen voor ‘Samen’, de eveneens grote oppositiepartij van oud-burgemeester Filip Gijssels. Meteen was een monsterfusie geboren met nog weinig ademruimte voor andere partijen en allicht verzekerd succes bij de aanstaande verkiezingen.
Onmiddellijk trok Marnix Seels de stekker uit van zijn lidmaatschap binnen Samen en zetelde verder als onafhankelijke. N-VA bleef loyaal aan de bestaande coalitie en het schepencollege.
Door het samengaan van Claeys en Gijssels lijkt de verkiezingsuitslag vast te staan.
Dat was ook Marnix Seels van mening toen hij te elfder ure zijn lijst VONK aan het grote publiek presenteerde als alternatief voor de kiezers. “Velen vinden het ongehoord dat Claeys en Gijssels, elk lid van eeuwig rivaliserende partijen, de handen in elkaar sloegen om zo zeker te zijn van de overwinning. Met VONK willen we er voor zorgen dat mensen op een andere partij kunnen stemmen.” Zou hij hiermee het bijna zekere succes van de grootste kanshebbers ‘een beetje’ kunnen afremmen?
Kaprijke moet slechts 17 raadsleden kiezen, waardoor er slechts 9 zetels nodig zijn voor de volstrekte meerderheid.
Andere partijen zijn de N-VA van lijsttrekker Frederik Versluys en Groen van Linsey Steyaert.
Het wordt ook voor hen een bijna onmogelijke klus, in de wetenschap dat er in 2018 in totaal 4.504 stemmen werden uitgebracht en Claeys en Gijssels daarvan samen 2.155 voorkeurstemmen behaalden, goed ivoor ruim 47 procent. Wie is in staat om dit duo tegen te houden? Tel je er ook nog de 522 stemmen van stemmentrekker schepen Hendrik Van de Veere bij, dan kom je op bijna 60 procent van de stemmen uit.
Vonk, N-VA en Groen weten waar ze voor staan.
De enige onzekere factor die voor enige spanning kan zorgen blijft: wie van de twee wordt burgemeester?  Pieter Claeys of Filip Gijssels?  Dat zal afhangen van hun persoonlijk aantal voorkeurstemmen…

 • Assenede

Tweestrijd ?

Wie neemt na 24 jaar de sjerp over van afscheidnemend burgemeester Philippe De Coninck (Samenplus)?
Op dit moment wordt Assenede bestuurd door Samenplus (13 zetels), een kartel van Open Vld, Vooruit, Groen en enkele onafhankelijken. Anders (8), Onafhankelijk (1) en Vlaams Belang (2) vormen de oppositie.
Dit jaar trekken de partijen die deel uitmaakten van het kartel Samenplus alleen naar de kiezer. Ook oppositiepartij N-VA, met bekende huisarts Els Pieters (52) als lijsttrekker, gaat ditmaal op eigen houtje naar de kiezer, nadat het in 2018 nog een kartel vormde met CD&V. Pieters krijgt het gezelschap van Cedric Pauwels (2de plaats), van twee anciens (Jeroen Van Vlaenderen (45) en voormalige carnavalsprins Kris De Scheemaeker (37) en nog drie nieuwelingen.
CD&V vormt nu met Open Vld het nieuwe kartel ‘Lokaal Sterk’.
Vlaams Belang is ook opnieuw van de partij, nadat het in 2018 twee zetels in de gemeenteraad verwierf. Tijdens de recente Vlaamse verkiezingen scoorde het 27,6 procent en was daarmee eventjes de grootste partij, maar een plaatsje in het college zal wellicht te hoog gegrepen zijn. Het verleden leert dat uitslagen voor de Vlaamse verkiezingen geen indicatie hoeven te zijn voor de gemeenteraadsverkiezingen. Stijn Van Hamme trekt en Roels, in 2018 nog met Recht Vooruit, duwt nu hun lijst.
Groen Assenede tenslotte trekt onder de naam ‘Meer dan Groen’ naar de kiezer.
Nieuwkomers Birgit De Bock en Peter Bruggheman gaan samen de lijst trekken. Met huidig schepen Servaas Van Eynde, gemeenteraadslid Evert Geldhof en Erika Dhaese behoudt de groep een pak ervaring en dossierkennis.

De bekendste namen zijn zonder twijfel op de lijst van ‘Lokaal Sterk’ terug te vinden met lijsttrekker Trees Van Eyckeren voorop. Ondanks haar populariteit zetelt Van Eykeren al sinds 2000 in de oppositie. In 2012 en 2018 was ze telkens de op één na populairste politicus, maar moest ze telkens de duimen leggen voor afscheidnemend burgemeester Philippe De Coninck. Door de nieuwe samenwerking met Open Vld hoopt ze eindelijk burgemeester te worden. Naast stemmenkanon Van Eykeren vinden we bovenaan de lijst tevens enkele liberalen terug. Op plaats twee staat David Vercauteren, sinds 2012 schepen en op de  derde plaats Lieve Goethals. De handelsingenieur van opleiding is momenteel voorzitter van de gemeenteraad. Maar Van Eyckeren is niet de enige die het burgemeesterschap ambieert. Ook de 37-jarige populaire Lieselotte Van Hoecke (Vooruit) uit Oosteeklo dingt mee naar de sjerp. Ze was in 2018 goed voor 533 voorkeursstemmen en kwam drie jaar later het schepencollege binnen. Daar liet ze een uitstekende indruk na. Om stemmen te scoren rekent de 37-jarige Oost-Eeklose op de hulp van 20 nieuwe namen die gekend zijn in het gemeenschapsleven.
Zo te zien kan het een tweestrijd worden tussen de twee dames voor de titel van burgemeester.
In Assenede zorgt dit thema alleen al voor zeer spannende verkiezingen. 

Piet De Baets