Het zal velen ontgaan zijn, maar Adegemnaar Jozef De Kesel, recent nog door paus Franciscus benoemd tot kardinaal, nam tussen de 132 andere kardinalen voor het eerst deel aan het conclaaf rond de pausverkiezing in Rome. Hij behoorde nog nipt tot de groep kardinalen onder de 80 jaar die hiervoor stemgerechtigd waren.
Wie is deze Meetjeslander en hoe bemachtigde hij een plaatsje bij één van ‘s werelds meest tot de verbeelding sprekende verkiezingen? En was er een kans dat hijzelf tot Paus verkozen werd ? Een kleine samenvatting die wij sprokkelden uit diverse media.
Studies
Jozef De Kesel (78) ziet in 1947 het levenslicht in Adegem als zesde in de rij van elf kinderen in het gezin van Albert De Kesel en Gabriëlla Boels. De familie was eigenaar van het textielbedrijfje Tricojoca in het centrum van de gemeente. Zowel zijn vader als zijn grootvader waren ooit burgemeester van Adegem. Oom Leo was hulpbisschop van Gent van 1961 tot 1990. De neef van zijn vader, Daniël Omer, was Norbertijn in Averbode en verwierf bekendheid als Nonkel Fons van het bekende jeugdblad Zonneland.
Jozef volgde lagere school in Adegem, nadien de humaniora aan het college van Eeklo en vervolgens, vanaf 1965, studeerde hij aan het Sint-Paulusseminarie in Gent en de faculteit filosofie in Leuven. In Rome behaalde hij in 1972 een licentie in de theologie. Zijn priesterwijding op 26-jarige leeftijd vond plaats in zijn geboortedorp Adegem, omringd door zes priesters, allen ooms en neven van de wijdeling.
Hij werd aanvankelijk godsdienstleraar in zijn voormalige school in Eeklo en vervolgens professor en prefect aan het Groot Seminarie Gent.
Hulpbisschop en aartsbisschop
Op 1 maart 1992 werd hij bisschoppelijk vicaris in het bisdom Gent, vervolgens benoemd tot hulpbisschop van het aartsbisdom Mechelen-Brussel en op 26 mei 2002 in Brussel tot bisschop gewijd. Als bisschop van Brugge, in opvolging van de in ongenade gevallen Roger Vangheluwe, krijgt hij er de moeilijke taak om het vertrouwen te herstellen in het zwaar getroffen bisdom. Zijn inspanningen worden beloond, want in 2015 wordt De Kesel door paus Franciscus aangesteld als aartsbisschop, de hoogste kerkelijke positie in België. Amper een jaar later wordt hij ook tot kardinaal benoemd, waarmee De Kesel ook een stem krijgt binnen de wereldkerk.
Daar gaat De Kesel moeilijke thema’s niet uit de weg. Op een speciale bisschoppenconferentie in 2019 waar het thema kindermisbruik centraal stond, riep hij de wereldkerk op om te luisteren naar de slachtoffers. “Elke keer heb ik gemerkt hoe belangrijk het is dat je luistert en hen ernstig neemt en gelooft, dat hun lijden eindelijk erkend wordt”, zei hij toen.
Kardinaal
In oktober 2016 maakte paus Franciscus bekend dat Mgr. Jozef De Kesel, die gold als geestverwant van de paus, samen met 16 anderen tot kardinaal wordt gecreëerd. Dat ontlokte De Kesel volgende uitspraak: “Men zegt me inderdaad dat ik op de lijn van Franciscus zit. Ik hoop alleszins dat ik op zijn lijn zit. Ik waardeer hem enorm, en misschien dat mijn creatie dan weer zijn waardering voor mij uitdrukt”.
Ziekte
In 2020 krijgt De Kesel te maken met darmkanker en moet hij een ingrijpende behandeling doorgaan. In juni 2023 neemt hij officieel ontslag als aartsbisschop wegens gezondheidsredenen, maar ook omdat hij de leeftijd van 75 jaar had bereikt (geldende regels, ontslag moet aangeboden worden aan de paus en door hem aanvaard).
Kon De Kesel tot paus verkozen worden?
In theorie is dat mogelijk maar in de praktijk is het eerder onwaarschijnlijk. De Kesel heeft vooral zijn gezondheid tegen. Binnen het Vaticaan geldt een ongeschreven regel dat kandidaten actief en vitaal moeten zijn. En omdat De Kesel behandeld werd voor kanker, voldeed hij mogelijk niet langer aan die criteria. Tot voor een paar jaar werd over zijn kandidatuur om tot paus verkozen te worden nog erg gespeculeerd. Tijdens zijn legislatuur profileerde De Kesel zich immers als een progressieve aartsbisschop, die open stond voor dialoog en niet schuw was voor enige controverse. Hij vond dat de kerk zich moest aanpassen aan de veranderende tijdgeest, en dat daarbij plaats moest zijn voor vrouwen en leden van de lgbtq-gemeenschap. Of misschien pasten zijn vooruitstrevende ideeën niet in het profiel dat men zocht voor de huidige paus (Leo XIV)?
De voorspelling
der pausen
In de vorige eeuw, meer bepaald in de jaren 1960, werd wereldwijd over de pausvoorspellingen van Sint Malachias (elfde eeuw) gespeculeerd. Volgens deze profeet zouden 111 pausen elkaar opvolgen tot het einde der tijden. De voorspellingen onder de noemer “Profetie van de pausen” zijn een lijst van Latijnse beschrijvingen, latijnse spreuken of deviezen, gewoonlijk slechts 2 tot 3 woorden omvattend, die op mysterieuze en cryptische wijze de opeenvolgende pauzen aanduidt, te beginnen met Celeatinue II (gekroond in 1148) tot de laatste paus volgens de profetie, aangeduid als Petrus Romanus.
Hierbij zou de laatste paus Petrus de Romein noemen, als opvolger van paus Benedictus XVI. Met Petrus de Romein, eigenlijk Petrus II, zou de stad Rome in verval raken en de kerk verloren gaan, waarmee het einde der tijden zou worden ingeluid.
Hoewel Malachias deze voorspelling schriftelijk vastlegde, werd de lijst nooit teruggevonden, wat tot speculaties leidde over de echtheid ervan. Toch werd lange jaren geloofd dat het einde der tijden ongeveer einde 1900, volgens sommigen einde 2000, zou plaatsvinden.
Korrel zout
De voorspellingen van Malachias gaven de indruk een waarheidsgehalte te hebben, ook al werden de voorspelde pausnamen soms met een korreltje zout en aan de hand van soms vergezochte interpretaties uitgelegd.
Zo bijvoorbeeld Paus Clemens IV (1265-1268) die werd voorspeld als “Draco Depressus” (een onderdrukte draak). En waarlijk, in het wapenschild van deze paus staat een adelaar die een
draak overwint …(eerste afbeelding)
Zo ook over het motto van paus Benedictus XVI (2005-2013), “De Gloria Olivae” (de glorie van de olijf) bestaan verschillende interpretaties, waarbij voornamelijk de nadruk ligt op het feit dat de kardinaal de naam Benedictus aannam, verwijzend naar Sint Benedictus van Nursia wiens symbool een olijftak was. Als andere uitleg wordt gegeven, dat paus Benedictus XVI voordat hij paus werd kardinaal-bisschop was van Velletri-Segni, een plaats die in haar stadswapen 3 olijfbomen heeft (zie 2de afbeelding).
Paus Alexander VII, geboren Fabio Chigi, regeert van 1655 tot 1667. Hij wordt in de profetie aangeduid als “de bewaker van de bergen”. Welnu, het wapen van zijn familie vertoont bergen, gedomineerd door een ster…
Recenter, rond 1965, toen Paulus VI paus was, door Malachias aangekondigd met de spreuk ‘Flos Florum’ (De bloem der bloemen) werd dat uitgelegd als volgt. Volgens de traditie werd de lelie steeds als de bloem der bloemen aanzien. Kardinaal Montini had 3 leliën in zijn wapenschild, en heeft ze er als paus in behouden.
En zo werd wel altijd een uitleg gevonden voor de eeuwenoude voorspellingen.
Einde der tijden
Maar de grootste speculatie in de voorspellingen ging over het einde der tijden.
Een bepaalde traditie wees aan de door Christus gestichte Kerk een bestaan toe van 2.000 jaar. Dan zou men het einde der tijden beleven, het einde van “onze” wereld en de glorierijke Wederkomst van Christus. Sinds de dood en verrijzenis van Christus en de stichting der Kerk zijn meer dan 1900 jaar verlopen. In de jaren 1960-1970 vroeg men zich dus af of zij toen de laatste eeuw van het bestaan der Kerk op aarde en van “onze wereld” aan het beleven waren… Wij hebben die tijd als tiener nog meegemaakt en kunnen getuigen dat de vrees voor het einde der tijden toen een actueel besproken thema was.
Het is niet bekend of kardinalen die in aanmerking kwamen om ooit tot paus verkozen te worden met deze voorspellingen van Malachias rekening hielden. En hoe deze speculaties in die kringen geloofd en besproken werden of als hersenspinsels naar het rijk der fabelen verwezen. We hadden het graag aan Jozef De Kesel zelf gevraagd (klasmakker in het college), maar hij zat op dat moment in afzondering voor de pausverkiezing en was dus telefonisch niet bereikbaar…
Piet De Baets (+ foto)
