Taptoe

Met Nieuwjaarsdag naderen ook de nostalgische tradities, die met de jaarwisseling gepaard gaan. Elke Vlaming herinnert zich hoe hij of zij als kind bij het begin van elk nieuw jaar zenuwachtig en met trillende stem de eigen samengestelde, getekende of met mooi handschrift geschreven nieuwjaarsbrief voorlas aan ouders, peter of meter.
Carlos Lippens (78) uit Eeklo begon een twintigtal jaar geleden oude nieuwjaarsbrieven te verzamelen en heeft er nu een driehonderdtal, in alle maten en vormen. “Vooral de nieuwjaarsbrieven uit de vorige eeuw waren soms echte kunstwerkjes”, vertelt Carlos.
Pen en inkt
Onze verzamelaar heeft speciaal voor Taptoe zijn hele collectie op tafel uitgestald als we langskomen. “Ik ben altijd zeer gehecht geweest aan nieuwjaarsbrieven”, steekt Carlos van wal. “Ik heb nog al mijn brieven uit de lagere school in Waarschoot, geschreven met pen en inkt, de jaren ‘50. We waren als kind heel zenuwachtig bij het schrijven want fouten maken was bij wijze van spreken verboden. Eerst schreef de leerkracht de tekst met krijt op het bord en daarna moesten we die overschrijven.” Twintig jaar geleden is Carlos via internet intensief contacten beginnen leggen en weldra kwamen mensen van overal met oude nieuwjaarsbrieven naar hem toe. “Ik heb hier brieven in mijn verzameling uit Limburg, Aalst, Geraardsbergen, Henegouwen, de Westhoek, zowat van overal. Momenteel heb ik er 310 in mijn bezit. De oudste brief dateert uit…1842 en werd mij bezorgd door iemand uit Oostende. Enkele andere dateren uit het einde van de 19de eeuw.”
Kunstwerkjes met beloftes
De verzameling van Carlos Lippens bevat vooral heel veel brieven uit de periode rond de Tweede Wereldoorlog en de periode erna. Het valt op dat de brieven uit die periode heel mooi versierd zijn. “De brieven waren echte kunstwerkjes met prachtige tekeningen van bijvoorbeeld het kindje Jezus, heiligen, bloemetjes, randen, krullen en veel glitters”, weet Carlos. “Ook in de teksten merk ik een evolutie. De nieuwjaarsbrieven uit mijn jeugd waren heel ernstige brieven, waarin je als kind zware beloftes maakte aan je ouders, meter of peter. Je beloofde steeds je best te zullen doen op school en altijd braaf, werklustig en gehoorzaam te zullen zijn. Er waren in de teksten ook constant verwijzingen naar God.”
Dat verandert volgens Carlos duidelijk allemaal vanaf de zeventiger jaren. “Het uitzicht van de brieven werd moderner en ook de inhoud veranderde”, toont Carlos ons als hij door zijn verzameling bladert. “Kinderen beloven minder, maar zoeken rijmzinnen. Sommigen zijn eigen ontwerpen en al eens met de typmachine geschreven. In de verschillende scholen duiken ook identieke exemplaren op, duidelijk bij dezelfde uitgeverij gekocht.” Carlos zijn verzamelhonger is echter nog niet gestild. ”Mensen mogen mij nog steeds nieuwjaarsbrieven blijven bezorgen”, zegt hij. “Ik ben vooral nog op zoek naar exemplaren van voor 1930.”
Adres: Lippens Carlos, Vierschare 8, 9900 Eeklo Tel.09/378.23.15.
(Ives Boone)